مدیریت حفاظت و مرمت تپه باستانی خورهه

در این پایان نامه چالشها و فرصتهای تدوین طرح مدیریتی محوطه تاریخی خورهه بر اساس یک سیاست کلی نسبت به ارزشهای جهانشمول بالقوه این اثر مورد ارزیابی قرار گرفته و چگونگی نقش پذیری این ثروت فرهنگی و طبیعی (دارای قابلیت ویژه ثبت در فهرست میراث جهانی) در ارتقای حیات مادی و معنوی جامعه ذی نفعانش بررسی شده است. محوطه خورهه به عنوان تنها محوطه ی دوره ی اشکانی در ایران مرکزی دارای طرح شاخص معمارنه ای است که آن را از سایر آثار این دوره متمایز نموده است. عناصر شاخص بازمانده از این طرح خلاق، همچون دو ستون سنگی منحصربفرد پا برجای مانده و دارای سرستون های ایونیک آن که از دیرباز توجه جهانگردان و نخبگان محلی را به خود جلب نموده بود، در دهه های اخیر با سرعت بیشتری فرسایش یافته و از دیگر سوی فقدان برنامه مدون معرفی این مجموعه و زیرساخت های لازم برای گردشگری نیز به فراموشی و زوال تدریجی آن دامن زده است. این مهم در کنار سوابق اقدامات پراکنده انجام شده در جهت توان بخشی این محوطه ضرورت مطالعه ای جامع جهت پیشنهاد راهبردهای متنوع حقوقی، علمی و فنی، اداری و مالی مناسب و لازم برای شناسایی، حفاظت، معرفی و احیاء این محوطه را آشکار ساخته است. برای این منظور مطالعه حاضر بررسی میدانی و مستندات مکتوب را جهت دست یابی به نگرشی جامع نسبت به ارزشهای جهانشمول اثر و تدوین راهکارهای حفاظتی متناسب در سه بازه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت با هدف مشارکت بخشیدن هر چه بیشتر به ذی نفعان محلی و آموزش حفاظت فنی و حمایت فرهنگی را در قالب تجهیز یک مرکز آموزش ملی و منطقه ای مورد توجه قرار داده است. طراحی و تدوین برنامه مدیریتی منطقه خورهه از طریق شناسایی نقاط قوت و ضعف (عوامل درونی) محوطه و چشم انداز تاریخی منحصربفرد آن و تحلیل فرصت ها و تهدیدهای(عوامل بیرونی) متوجه آن انجام شده است. برای این منظور و تعیین اهداف و راهبردهای گوناگون از تحلیل مستندات، مصاحبه با نخبگان محلی و ملی در حوزه های گوناگون و همچنین پرسشگری و تحلیل محتوای اطلاعات مکتوب بهره برداری شده است. در هر مورد پس از تحلیل داده ها، راهبردهای لازم جهت تامین اهداف عملیاتی مشخص گردیده است. این برنامه در پنج مرحله تهیه شده است: 1.درک منطقه خورهه 2.ارزیابی اهمیت میراث فرهنگی 3.مشخص کردن مشکلات 4.گسترش سیاست های حفاظتی 5.توسعه طرح عملی اولویت دار. با شناسایی نیازها و کمبودهای محوطه و بر اساس اولویت های آن راهبردها در سه بخش انجام اقدامات درمانی تخصصی و فنی شامل: طرح مرمت اضطراری بقایای ستون های سنگی و آثار خشتی محوطه، اقدامات پیشگیرانه شامل بازنگری حریم، مکانیزه کردن حفاظت فیزیکی، ایجاد مسیر دفع آبهای ناشی از عوامل جوی، پایش محوطه، تامین فناوری و نیروی انسانی شامل آموزش مرمت به نیروهای جوان، تامین تکنولوژی لازم برای مرمت و ارتقای سطح معرفی و آموزش شامل نورپردازی، ایجاد مسیر بازدید، سیاست گذاری تبلیغات معرفی این محوطه باستانی به عنوان قطب منطقه ای در کنار گسترش همکاری با آموزش و پرورش و کانون های پرورش فکری در زمینه میراث فرهنگی و تاریخ اشکانی و تهیه سناریو بازدید جهت اجرای طرح راهنمای الکترونیکی و اقلام فرهنگی متناسب آن بر اساس سناریو بازدید بهینه مشخص شده است.